Wykonując codzienne czynności nie zastanawiamy się nad tym jak bardzo skomplikowane są ruchy wykonywane przez nasze ciało. Precyzją i niezwykłością ruchów zachwycamy się dopiero wówczas, gdy podziwiamy pokazy mistrzów tańca figurowego na lodzie lub występy akrobatów lub żonglerów. Ich umiejętności wydają nam się nieosiągalne dla zwykłych ludzi. Tymczasem okazuje się, ze właściwie każdy może je opanować. Badania naukowe prowadzone nad możliwościami ludzkiego mózgu udowadniają, ze jest to możliwe a co więcej ujawniają nieznane dotąd korzyści płynące z tak pozornie dziwnych i niepotrzebnych czynności jak żonglowanie.
Jak podają autorzy artykułu ,,Żonglowanie sprzyja mózgowi” ( P.Markiewicz, M.Urban, P.Fortuna, Charaktery, nr 5(100)maj 2005 ) zespół naukowców uniwersytetu w Ratyzbonie pod kierownictwem Bogdana Draganskiego przeprowadził żonglerski eksperyment. Uczeni podzielili badanych na dwie grupy. Pierwsza miała opanować technikę żonglowania trzema piłeczkami przez co najmniej minutę w ciągu trzech miesięcy. Druga grupa ludzi nie przechodziła tego treningu. Za pomocą sprzętu medycznego- rezonansu magnetycznego uczeni regularnie porównywali struktury mózgów obu grup szukając zmian w tkance mózgowej powstałej pod wpływem systematycznych ćwiczeń żonglerskich. Po upływie trzech miesięcy zauważyli, ze u osób żonglujących nastąpił przyrost tkanki mózgowej w okolicach tylnej kory ciemieniowej oraz w rejonie środkowo-skroniowym. Obszary te są odpowiedzialne z a przetwarzanie i magazynowanie informacji o tym , jak zauważamy i przewidujemy ruch obiektów.
Wynik obserwacji udowadnia dwie główne korzyści płynące z żonglowania. Po pierwsze, świadczy o tym, że rozwój mózgu jest możliwy nie tylko w dzieciństwie, lecz również w dorosłym okresie życia. Po drugie, pozornie nieistotne ćwiczenia , takie jak żonglowanie trzema piłeczkami, mogą rozwijać tkankę mózgu w sposób podobny do tego, w jaki sposób ćwiczenia na siłowni rozwijają mięśnie.
Badania te mają niezwykłe znaczenie dla możliwości rehabilitacji i rekonstrukcji komórek mózgowych po uszkodzeniu mózgu w następstwie nieszczęśliwych wypadków i chorób.
Eksperyment ten pokazuje, jak w miarę regularnego treningu żonglowania poprawia się koordynacja i rozwija się koncentracja poprzez ,,zmiany tzw. zaawansowanego przetwarzania percepcyjnego, czyli dostrzegania i przewidywania ruchu obiektów. Trzymiesięczny trening pobudził rozwój w tych okolicach mózgu, które są odpowiedzialne za opracowanie dokładnej mapy przestrzenno- ruchowej dla wykonywanego zadania”
Żonglowanie to bardzo skomplikowana i złożona czynność ruchowa. Świadczy o tym liczba obszarów mózgowia zaangażowanych w jej wykonanie:
,,Chcąc płynnie skoordynować ruch piłeczek w powietrzu, mózg musi najpierw zaplanować ułożenie rąk, pozycję głowy i ciała. Za te funkcje odpowiedzialna jest kora przedczłonowa. To właśnie tu tworzy się plan działania i tutaj odbywa się nadzorowanie żonglowania. Jest to możliwe dzięki syntezie danych spostrzeżeniowych i informacji o stanie ciała. Ułożony plan ruchów dociera do kory przedruchowej. Ten obszar odpowiada miedzy innymi za rozpoczęcie syntezy wszystkich informacji niezbędnych do wykonania czynności.
Podobnie jak w przypadku gry na fortepianie czy spożywania posiłku, utrzymanie trzech piłeczek w powietrzu wymaga wykonania złożonej sekwencji ruchów. Procesem jej budowania zarządza tzw. dodatkowa kora ruchowa.
Następnie na scenę wkracza właściwy ,,żongler”, czyli kora motoryczna, to dzięki niej można popisać się sztuczką.
Ważne role pomocnicze w tym procesie odgrywają zwoje podstawy mózgu i móżdżek. Główna funkcja zwojów podstawy polega na kontroli tworzenia sekwencji ruchów żonglerskich. Natomiast móżdżek pozwala utrzymać równowagę podczas żonglowania, kontrolować ruchy gałek ocznych, programować porządek ruchów i zautomatyzować początkowo trudną i wymagająca wielu ćwiczeń czynność. Gdyby móżdżek został uszkodzony, wówczas może się pojawić wyraźne opóźnienie chwytania piłeczek, związane z trudnością przerzucania uwagi wzrokowej z jednej piłeczki na drugą.
Całość mózgowej układanki dopełnia pień mózgu i rdzeń kręgowy. Obszary te odpowiadają za kontrolę pracy mięśni biorących udział w żonglowaniu, utrzymanie napięcia mięśniowego i właściwej postawy”.
Jest to fragment pracy pt. „Sztuka cyrkowa – sztuka ludzkich możliwości”.
Autor opracowania: Agnieszka Kwiatkowska (Stokrotka) .